10 praktische tips voor goede confrontatie die je samenwerking beter maakt

Goed samenwerken betekent actief afstemmen van je inzichten, behoeften en capaciteiten met je partners om gezamenlijke doelen te behalen.
Daarvoor heb je ‘constructieve confrontatie’ nodig: het actief opzoeken en aangaan van verschillen om daar samen beter van te worden.
In dit artikel vind je een aantal gedachten hierover en 10 tips voor een goede aanpak.

Opbouwende confrontatie

We houden vaak niet zo van confrontatie. Het geeft ons snel het gevoel van ruzie en conflict. En we denken dat we de goede verhoudingen schaden door verschillen aan te kaarten. We gaan die confrontaties dan liever uit de weg. Of we geven maar gauw -dikwijls zogenaamd- toe aan de wensen van de ander.

Dat is jammer en onnodig, en houdt groei en bloei van goed samenwerken tegen. De betrokkenheid in je team of netwerk vermindert erdoor. Gevoelens van onveiligheid en boosheid kunnen er juist door toenemen. En de vertrouwensbasis in je samenwerkingsverband brokkelt af.

Wat dat betekent voor de effectiviteit voor teamsamenwerking heeft Lencioni mooi beschreven in zijn piramide model.

Succesvol samenwerken

Voor rijke en bloeiende samenwerking draai je niet om de hete brei heen. Je brengt actief jouw behoeften en mogelijkheden in gesprek. Of je geeft het aan als je vindt dat je behoeften of belangen te weinig aan bod komen of geschaad worden.

De grote kunst is om dat op zo’n manier te doen dat het opbouwend werkt. Dat het zo goed mogelijk bijdraagt aan wat je wil en dat ook je samenwerkingsrelatie er goed onder blijft of liefst beter van wordt. Door goede confrontatie heb je juist de mogelijkheid voor echte uitdieping daarvan.

Ik noem hier 10 tips of aandachtspunten voor een goede aanpak van constructieve confrontatie

10 praktische tips voor constructieve confrontatie

1. Als je sterk geëmotioneerd bent over een ontwikkeling waar je over wilt confronteren kalmeer dan eerst voldoende.
2. Bedenk of je wilt confronteren en wat je daarmee wil bereiken, welke behoefte(n) en gedachten je daarbij hebt, en wat je ervoor nodig hebt van de ander(en).
3. Ga uit van welwillende bedoelingen van degene die je aanspreekt (tenzij het tegendeel bewezen wordt) en geef in je begeleidende communicatie aan dat je confrontatie opbouwend bedoeld is.
4. Ga na wat je partners mogelijk willen en waar afstemmingskansen liggen. Plaats het ook in het bredere kader van je onderlinge ‘gunbalans’.
5. Kies bewust voor de juiste tijd, plek en omstandigheden voor je constructieve confrontatie.
6. Hou de toon van je confrontatie (of reactie daarop) neutraal, respectvol en liefst vriendelijk.
7. Breng je confrontatie als jouw beleving en/of jouw belang. Veralgemeniseer niet. Spreek in ‘ik’ in plaats van ‘jij.
8. Geef je belangrijkste overwegingen aan waarom je jouw standpunt hebt en leg deze mee ter bespreking voor.
9. Luister goed naar de ander en neem nieuwe informatie serieus. Wees ‘aandachtig aanwezig’. En zet (voor-)oordelen opzij.
10. Wees resultaat- en oplossingsgericht. Onderhandel doordacht. En wees bereid tot compromissen als dat je helpt.

Uitwerking van 10 tips voor constructieve confrontatie

1. Als je sterk geëmotioneerd bent over een ontwikkeling waar je over wil confronteren kalmeer dan eerst voldoende

Sterke emoties leiden vaak niet tot de best werkende confrontaties. Voor je het weet vlieg je uit de bocht en maak je van je wellicht terechte bespreekpunt een hard persoonlijk verwijt. Of je veralgemeniseert een specifieke onenigheid tot een aan de ander toegedachte slechte karaktertrek.
Ofwel: je krijgt ruzie en belandt in een conflict.

Nu kan dat soms opluchten en soms je zaak ook helder helpen maken. Maar vaak is het erg oppassen dan dat je de basisrelatie van vertrouwen dan niet ernstig beschadigt. Als je de ander echt negatief raakt in zijn of haar intenties, zelfbeeld of integriteit kun je langdurige of zelfs onherstelbare schade toebrengen in je verhoudingen.

Als je je emoties onder contrôle hebt dan kun je eventueel bewust kiezen voor zo’n harde persoonlijke aanpak.
Maar als je zelf erg boos bent of geëmotioneerd dan gebeurt dit vaak zonder dat je dat echt wil. Daarom beter even afkoelen als je je hart in je keel voelt kloppen of een rode waas voor je ogen hebt.

2. Bedenk of je wilt confronteren en wat je daarmee wil bereiken, welke behoefte(n) en gedachten je daarbij hebt, en wat je ervoor nodig hebt van de ander(en).

Constructieve confrontatie is gericht op het scherp krijgen van verschillen binnen samenwerking en het optimaal benutten daarvan. Dan is goed om bij jezelf na te gaan op welk(e) punt(en) je welke verschillen veronderstelt met je gesprekspartner(s), wat je daarin graag helder hebt, en waarvoor je dat wil. En ook óf je de confrontatie aan wilt gaan (op dat moment) of je punt beter (nog) laat rusten.

Bedenk welke doelen en behoeften je daarbij hebt welke je in je confrontatie wilt realiseren. En wat je daarbij nodig hebt van de ander(en).
Ook is het goed om aandacht te hebben voor je mogelijke positieve of belemmerende gedachten hierbij. Vaak zien we op tegen confrontaties.

Negatieve confrontaties op de man of vrouw gespeeld zijn ook slecht. Maar constructieve confrontaties zijn juist de voeding waarmee samenwerking groeit!

3. Ga uit van welwillende intenties van je degene die je aanspreekt (tenzij het tegendeel bewezen wordt) en geef in je begeleidende communicatie aan dat je confrontatie opbouwend bedoeld is.

Er zijn makkelijk slechte intenties te veronderstellen bij de mensen met wie je wil samenwerken. Maar wantrouwen bevestigt zichzelf en doet het groeien. Je komt dan niet tot verrijkend samenwerken. Hooguit tot scherp uitgeknokte onderhandelingsdeals.

Vruchtbaarder is het om altijd uit te gaan van de mogelijke bereidheid van de ander om er samen iets moois van te maken. Dan heb je ook de beste kans dat dat gebeurt.

Natuurlijk zijn er altijd verschillen in behoeften en belangen bij samenwerking. En het is juist belangrijk om daar oog voor te hebben en er over en weer open over te zijn.
Maar belangenverschil hoeft niet vanzelf tegenstelling met zich mee te brengen, laat staan vijandigheid. Wat vaak wel een emotionele valkuil is bij confrontatie.

De kunst van bloeiend samenwerken en constructief confronteren is om elkaars welwillendheid aan te spreken en te voeden. Dat doe je ook door je goed te verplaatsen in de ander en begeleidende invoelende taal te gebruiken bij de confrontaties die je aangaat.

4. Ga na wat je partners mogelijk willen en waar afstemmingskansen liggen. Plaats het ook in het bredere kader van je onderlinge ‘gunbalans’ .

Met constructieve confrontatie wil je verschillen helder krijgen om daar liefst samen beter van te worden. Dat wordt dan meestal ook een vorm van verrijkend en onderhandelend overleggen. Hoe kun je uit je verhelderde verschillen mogenlijk gezamenlijk voordeel realiseren? Of anders gezegd: hoe kun je de taart samen groter maken voor die te verdelen?

Dat betekent ook de kunst van het je goed verplaatsen in de mogelijke wensen en drijfveren van de ander, en het in elk geval ervoor open staan om die goed te horen. Waar liggen kansen voor wederzijds voordeel en uitruilmogelijkheden? Wat gun je de ander(en) en waar vind je dat je zelf wel wat gegund mag worden?

5. Kies bewust voor de juiste tijd, plek en omstandigheden voor je constructieve confrontatie

Ook constructieve confrontatie ervaren we vaak nog als wat spannend of precair. Bedenk liefst tevoren wat de beste tijd en omgeving daarvoor is.

Doe je deze in een overleg met al je samenwerkingspartners of doe je het apart met de persoon met wie je met name de confrontatie aan wilt gaan? Doe je het in de ‘wandelgang’ of in een rustige, aparte ruimte? En doe je het spontaan in het moment, of kondig je het tevoren aan en agendeer je je voornemen tot constructieve confrontatie?

Bedenk dit vooraf en kies bewust je moment, plek en wijze van voorbereiding.

6. Hou de toon van je confrontatie (of reactie daarop) neutraal of liefst vriendelijk.

De beste toon voor opbouwende confrontatie is zonder woorden die aanvallend of beschuldigend over kunnen komen. Want ook bij het inbrengen van confrontaties trappen we vaak snel in de val van ruzie maken. We denken -meestal onbewust- dat we ons punt kracht geven door dat bozig en met verwijt en autoritaire toon in te brengen. Vaak op een of meerdere personen gespeeld.

Dat werkt dus niet of averechts. Daar krijgen juist de ruzies en conflicten van die we eigenlijk vaak niet willen. (Er zijn natuurlijk ook mensen die daar wel op uit zijn. Maar die hebben dan een ander doel).

De gewenste toon en woorden voor constructieve confrontatie zijn zakelijk, neutraal, en liefst zelfs vriendelijk. Juist met een betrokken ondertoon kun je op inhoud des te steviger impact maken.
Vermijdt ook ‘hoog-laag-gedrag’. Ga expliciet en hoorbaar in je toon en zichtbaar uit van gelijkwaardigheid. Dat helpt je zaak het meest.

En dit geldt natuurlijk ook voor als je op confrontaties reageert. Ook als daarbij wel een negatieve, aanvallende klank doorklinkt. Een neutrale, of vriendelijke, rustige reactie helpt ook prima voor de-escalatie als er een ruzieënde sfeer ontstaat.

7. Breng je confrontatie als jouw beleving en/of jouw belang. Veralgemeniseer niet. Spreek in ‘ik’ in plaats van ‘jij’.

Iedereen heeft er een hekel aan om vastgepind te worden op vooroordelen over zijn of haar intenties of gedrag. Bij constructief confronteren is het oppassen niet in die negatieve beleving terecht te komen.
Breng je aandachtspunt of veronderstelde verschil altijd als jouw beleving die je om te checken en af te stemmen voorlegt. Bij voorbaat en aanhoudend beschuldigen van de ander, zonder harde feiten, is sowieso dodelijk voor de verhoudingen.

Dus breng je punt als: ‘ik heb het idee/de indruk/het gevoel dat jij ….., klopt dat?’ In plaats van met zinsneden als: ‘Jij denkt/doet/vindt altijd (…maakt het nog es erger …) ; of: Jij bent een… – waarop een negatieve karakterisering volgt…

8. Geef je belangrijkste overwegingen aan waarom je jouw inbreng hebt en leg deze mee ter bespreking voor.

Je opent -letterlijk- het gesprek over jouw confrontontatieth-ema meteen als je daarbij ook je hoofd-aanleidingen en achterliggende gedachten deelt. Gekoppeld aan de actieve uitnodiging om hierover af te stemmen met vragen als: Wat vind je hiervan?’; ‘Wat zijn jouw gedachten hierover?’; of ‘Herken je dit?’

Hiermee benadruk je extra dat jouw constructieve confrontatie niet bedoelt is om de ander ergens op vast te pinnen of van te beschuldigen, maar om de rijkdom van jullie verschillen op te zoeken en te benutten.

9. Luister goed naar de ander en neem nieuwe informatie serieus. Wees ‘aandachtig aanwezig’. Zet (voor-)oordelen opzij.

Bij constructief confronteren is luisteren en ontvangen minstens zo belangrijk als spreken en inbrengen. Je bereikt het meeste uit je gewenste afstemming als de ander zich ook heel goed gehoord en begrepen voelt. Laat dat ook blijken door samen te vatten en door te vragen.

Actief luisteren begint bij het met aandacht aanwezig zijn in je gesprek. Met focus op deze uitwisseling en met voldoende tijd daarvoor.
We zondigen vaak tegen deze voorwaarde van ‘presentie’. En we praten vaak ook meer dan we luisteren.

10.vWees resultaat- en oplossingsgericht. En bereid tot compromissen als dat je helpt.

Constructieve confrontatie is altijd gericht op bruikbare opbrengst. Het gaat niet om de meningsuitwisseling of het debat op zich. Je bent nieuwsgierig en praktijkgericht op zoek naar verschillen die bruikbaar zijn voor je -gezamenlijk?- wenselijke ontwikkeling en resultaten.

Als je dat voor ogen houdt kunnen sommige confrontaties ook minder zinvol blijken als je ze aangaat. En kun je die dan beter laten voor wat ze zijn. Iets beter begrip voor elkaar visies of standpunten is vaak ook al een mooie uitkomst.

Constructief confronteren gaat ook niet om gelijk krijgen. Het gaat om rijke uitwisseling en om gezamenlijk realiseren van verbetering. Het kan daarbij ook zinvol zijn om compromissen te sluiten als dat het beste bijdraagt aan je doel.

Contact en advies

Zoek je een sparringpartner of mogelijk coaching of advies bij jouw team- of netwerksamenwerking? Bel of mail me voor een eerste vrijblijvende oriëntatie.

Mart Stel – Bloeisupport.nl