Motiveren in het onderwijs: aan de slag met het ‘verbeterbord’

Op wij-leren.nl, een belangrijke kennissite voor onderwijs, kwam ik een inspirerend artikel tegen van Jaap Versfelt van de stichting Leerkracht. Hij gaat daarin in op een praktische aanpak die voor de motivatie van leerlingen in het basisonderwijs: werken met het ‘verbeterbord’.

Hij doet dat door zijn doelgroep, basisleerkrachten, daarbij te bevragen op hun eigen motivatie en demotivatie in hun werk. En natuurlijk gaat het dan over het meebepalen van doelen en aanpak, over aandacht krijgen en over het gevoel ergens met lotgenoten goed aan samen te werken. En wat voor basisschool leerlingen en leraren geldt, zal vast ook voor andere ‘klanten’ en werknemers werken!

Verbeterbord

Over het ‘verbeterbord’ zegt Jaap:”Duizenden docenten zijn inmiddels aan de slag om met hun leerlingen doelen te stellen en verbeteracties te bedenken. Dat doen ze met het ‘verbeterbord’, waarmee ze met hun klas elke week een ‘bordsessie’ houden van maar 15 minuten”.

Zo’n verbeterbord is gewoon een whiteboard met daarop de vier kwadranten:

  1. Team;
  2. Doelen;
  3. Acties;
  4. Planning.

Bij het onderdeel ‘team’ gaat het om de peiling van de stemming in de groep. Dat kort en bondig te toetsen met twee kernvragen.

  • hoe voelt iedereen zich?’ (met drie smileys: : ), : l, : ( )
  • ‘wat voor successen hebben we geboekt de afgelopen week?’

Dan gaat de bordsessie door naar de doelen:

  • ‘wat willen we bereiken?’

Dan naar de acties:

  • ‘waar staan we ten opzichte van die doelen en zijn er extra acties nodig?’

En tenslotte naar de planning:

  • ‘wat komt er de komende week op ons af?’

Motiveren met het verbeterbord

Motivatie door invloed

Volgens Jaap werken de bordsessies zo goed voor de motivatie van de leerlingen, omdat het hun gevoel van invloed op wat er in de lessen en in de groep gebeurt sterk vergroot. De insteek is dat docenten de leerlingen actief om feedback vragen en daar dan uiteraard ook merkbaar en serieus wat mee doen.

Jaap: “Wat je dat oplevert? Betrokken leerlingen, dat als eerste. Maar je lessen zullen beter worden, ze kunnen je immers precies vertellen wat het effect is dat jij op hen hebt. En, opvallend, ze zullen beter op gaan letten. Waarom? Omdat ze weleens willen zien wat jij doet met hun suggesties. Zien ze dat hun suggesties ter harte genomen worden, dan stimuleert dat enorm: ‘er wordt echt naar ons geluisterd!’.”

Uitdiepen van de aanpak

Leerkrachten kunnen dit effect volgens Jaap nog versterken door hun leerlingen ook te betrekken bij het bepalen van de kwaliteitscriteria: wat is een goede of minder goede les? En bij het verder verbeteren van de bespreekmethode zelf. En ook werkt het volgens hem sterk stimulerend om leiding van de ‘bordsessies’ na een tijdje in handen van leerlingen zelf te geven. Hij heeft daar zelfs met leerlingen uit groep 3 van het basisonderwijs goede ervaringen mee.

“Wat moet je doen om te zorgen dat dit niet alleen tijdelijk werkt? Simpel: herhalen. In het begin eens per week even kort met ze terugkijken: ‘gaat het zo beter?’ Later kan het tempo omlaag tot bijvoorbeeld zo’n een keer per maand. En zorg ervoor dat als een ‘tip’ door jullie samen is omgebogen tot een ‘top’, je met de klas een volgende ‘tip’ uit hun lijstje haalt en aanpakt. En zo ga je door tot Sint-Juttemis”.

Beschouwing vanuit de ‘ABCDE’ van motivatie

Het is interessant om te zien dat verschillende van de ABCDE-factoren van Bloeisupport voor motivatie in de bordsessie-aanpak terug komen. De A van autonomie in de invloed van de leerlingen op hun lesinhoud en groepsproces. De B van betrokkenheid natuurlijk in de sessies zelf. De C van competentie wat indirecter, maar beslist in het zelf leren houden en verbeteren van de bordsessies, en in het denken over de leerprocessen. De D van doelgerichtheid ook als onderdeel van de aanpak. En de E van Evenwicht in de geleidelijke en duurzame aanpak die voor het goed doorvoeren van de bordsessies nodig is.

Daarvoor geeft Jaap Versfelt tot slot ook nog een aantal tips:

  • Begin klein: bijvoorbeeld alleen met de ‘smileys’, om te ervaren met de leerlingen hoe het is om met de ‘mood’ van de klas de dag of week te beginnen.
  • Zorg voor veiligheid: waardeer alle input van leerlingen en zorg dat ze op elkaar voortbouwen.
  • Bouw het uit: voeg na de smileys het delen van successen toe. Loopt dat? Ga dan met je leerlingen nadenken over doelen die zij willen bereiken en welke acties daarbij horen.
  • Heb even geduld: de eerste doelen waar leerlingen mee komen zijn misschien niet de belangrijkste voor jou als leraar, maar er komen vanzelf serieuzere doelen op het bord.
  • Geef leerlingen de leiding: draait het, wacht dan tot de leerlingen je vragen of zij het van je over mogen nemen. Geef ze dan de pen en geniet!
  • Laat leerlingen samenwerken: één leidt de bordsessie, één schrijft, één houdt de tijd bij en één geeft feedback aan het einde.
  • Kijk terug en verbeter: Vraag na een week of vier aan je leerlingen hoe de bordsessie nog beter kan.

Bordsessies in jouw team?

Kortom, dit verhaal over de bordsessies in het onderwijs is een mooie inspiratie voor versterking van motivatie.En ik zou niet weten waarom goede bordsessies niet ook in heel andere sectoren en met volwassenen zouden werken.

Heb jij ervaring daarmee? Of wil je ermee aan de slag?Ik hoor het graag!

Mart Stel, Bloeisupport

Bron: https://wij-leren.nl/motivatie-vergroten-leerlingarena-verbeterbord.php

 

Back To Top